Sound effects bij je video

Geluidseffecten bij je video is een must. Een video zonder geluid is meestal geen gezicht. Geluid biedt een verrijking: je spreekt er een extra zintuig mee aan. In dit artikel vertellen we je hoe je geluidseffecten het beste toe kunt passen en waar je goede gratis geluidseffecten vindt.

Wat zijn sound effects precies?

De letterlijke vertaling van sound effects is natuurlijk "geluidseffecten". Maar je kunt niet zomaar elk geluidseffect aan je filmpje toevoegen. Dat wordt één grote chaos. Sound design is het vakkundig selecteren van geluidsfragmenten die thematisch aansluiten bij de beelden en die ook nog eens op de juiste plek in de video monteren. Geluidseffecten dienen subtiel te worden toegepast. Het moet lijken alsof ze onderdeel uitmaken van het beeld, terwijl het stiekem toevoegingen zijn. Ter vergelijking: bij een band of orkest is het van belang dat de verschillende instrumenten elkaar aanvullen. Ze kunnen niet zomaar hun eigen gang gaan en tegen elkaar indruisen, hoe goed ze onafhankelijk van elkaar ook zijn. Beeld plus geluid is samenspel.

Alles heeft een functie

Eén van de basisprincipes van storytelling is dat als een afzonderlijk onderdeel niet bijdraagt aan de waarde van het geheel, je het het beste kunt verwijderen. In een boek, film of serie halen personages die niet bijdragen aan het plot de kwaliteit van het verhaal naar beneden. Dat geldt ook voor scènes: scènes die niets toevoegen, moet je verwijderen om de kwaliteit van de film hoog te houden. Dat werkt ook zo met geluid: ook al heb je nog zoveel leuke geluidsfragmenten om toe te voegen, je moet jezelf dwingen je te beperken tot wat echt nodig is.

Wat voegen sound effects toe aan film of video?

Ken jij de term Foley artist? Dit is een vakman die zorg draagt voor unieke geluiden voor film of series - voor eigenlijk elke vorm van video, maar ook bijvoorbeeld radio. De term stamt af van de pionier op het gebied van geluidseffecten, Jack Foley. Geluiden als vuistslagen en voetstappen tot kreten van fantasiewezens, worden kunstmatig gemaakt en vervolgens toegevoegd aan een film- of radioproductie. Deze geluiden worden speciaal ontworpen omdat ze in het echt moeilijk na te bootsen zijn, niet goed vast te leggen zijn, of in het geheel niet bestaan. Het fijne van geluidseffecten is dat ze de film levensecht maken. Geloof ons maar: geen Hollywood productie kan zonder. Zelfs een simpele bedrijfsfilm heeft ze nodig.

Welke soorten sound effects zijn er?

Er zijn heel wat verschillende soorten geluidseffecten. Geluidseffecten worden in jargon ook wel afgekort tot SFX. Je kunt sound effects op verschillende manieren onderverdelen en categoriseren.

"Hard" of "Spot Sound effects"

Dit zijn geluidseffecten die precies samenhangen met wat er in beeld gebeurt. De bekendste geluidseffecten uit films zijn onder meer het geluid van een dichtslaande autodeur, of het geluid van galmende voetstappen door een lege gang. Het is van groot belang dat beeld en geluid synchroon lopen, omdat de geluidseffecten 100% authentiek moeten zijn. Een ander bekend voorbeeld is het geluidseffect van een vuist die een gezicht raakt. In misdaadfilms en thrillers komen nogal eens vuistgevechten voor, maar acteurs slaan elkaar niet écht op de snufferd. Gelukkig maar, anders moeten ze in de visagie overuren maken.

Achtergrondgeluiden ("Background SFX")

Deze vorm van geluidseffecten lopen niet synchroon met wat er in beeld zelf gebeurt, maar geven je wel een beter beeld van hoe de omgeving eruit zou kunnen zien. Denk maar eens over een scène aan het strand. Wat hoor je dan? De golven, misschien spelende kinderen en natuurlijk meeuwen. Speelt een scène zich in het bos af? Dan hoor je bijvoorbeeld het geritsel van bladeren, of krekels. In het bos bij nacht hoor je in de verte misschien wel een wolf.

Foley geluidseffecten

Foley geluidseffecten worden gesynchroniseerd met de acties van een personage. Deze geluiden worden door een expert (de Foley artiest) samengesteld. Je kunt hierbij ook aan heel subtiele geluiden denken, bijvoorbeeld het geluid van kleding dat over huid strijkt, of het geluid van een hand die op een deurklink landt. Het kan om de meest subtiele dingen gaan.

Design soundeffecten

Design geluidseffecten zijn geluiden die niet bestaan en die normaal gesproken ook niet in de natuur bestaan. Wanneer worden dit soort geluiden gebruikt? Bijvoorbeeld in een film met superhelden, waarbij personages hun unieke krachten aanspreken, of in films waarbij fantasiewezens voorkomen. Ook in sciencefiction en films met dinosaurussen kom je deze geluiden tegen.

Off-screen geluidseffecten

Deze geluidseffecten overlappen deels met achtergrondgeluiden. Je zou kunnen zeggen dat de bron van de off-screen geluiden in hun geheel niet in beeld komen, terwijl de bron van achtergrond geluidseffecten alleen in de achtergrond (en soms ook buiten beeld) te zien zijn. Het verschil is subtiel.

Productie geluidseffecten

Productie geluidseffecten zijn geluidseffecten die tijdens de productie van de film zelf zijn opgenomen. Deze effecten kunnen via hetzelfde apparaat worden opgevangen als de beelden (bijvoorbeeld bij een enkele filmcamera of je mobiel), maar je kunt hiervoor ook een aparte microfoon inschakelen. In de postproductie worden beeld- en geluidslaag onder elkaar gezet.

Denk bijvoorbeeld aan omgevingsgeluid van een filmocatie in de natuur, met een stereomicrofoon kun je de natuurgeluiden nog beter vastleggen:

Locatie geluidseffecten

Locatie geluidseffecten worden toevallig opgenomen op de filmset. Deze kunnen dichtbij of ver weg zijn, afkomstig van iets wat in beeld is of er buiten. Ze worden opgenomen op dezelfde set als waar de productie plaatsvindt en sluiten daarom goed aan bij de beelden.

"Library" geluidseffecten

Deze geluidseffecten bestonden al vóór de film in kwestie werd opgenomen. Net zoals je boeken uit een bibliotheek kunt lenen, kun je ook geluiden uit een bibliotheek ophalen. Veel van die Libraries kun je online terugvinden. Een voordeel is dat de meeste geluidseffecten gratis zijn, ook al zijn ze dan misschien niet uniek. Kies je ze zorgvuldig, dan valt dat bijna niet op.

Wat betekent Foley sound?

Foley sound is afkomstig van een Foley artiest. Deze legt geluiden vast in een studio of buiten die vervolgens bij een filmproductie in de postproductie worden toegevoegd. Ze zijn dus fundamenteel anders dan "Field Recording" geluiden: dit zijn geluiden die ontstaan tijdens het filmen zelf en die van de oorspronkelijke takes deel uitmaken. Ze worden niet later toegevoegd.

Waar komen geluiden vandaan?

Geluiden die tijdens het filmen (of daarbuiten) worden vastgelegd, kunnen op verschillende manieren worden ontstaan:

• Impact geluiden

Impactgeluiden ontstaan, zoals de naam doet vermoeden, door impact: twee voorwerpen stuiten op elkaar. Denk aan de vuist die het gezicht raakt, de vuist die op tafel landt, de bal die de grond raakt, maar ook een vinger die een pen indrukt. Impactgeluiden kunnen overal vandaan komen.

• Natuurlijke geluiden

In zuivere zin van het woord zijn natuurlijke geluiden afkomstig uit de natuur. Denk maar eens aan de wind of de regen, maar ook aan kabbelend water in een beekje, of krekels in een veld. Vuur valt hier ook onder, al is vuur natuurlijk wel een menselijke uitvinding.

• Geluiden afkomstig van mensen

Mensen maken geluid (soms meer dan ons lief is). Denk je aan geluid, dan denk je in eerste instantie aan spraak. Maar wat er ook bij hoort: vingerknippen, snikken, snuiven, snotteren, knokkels kraken, kuchen, in je handen wrijven, zingen, roepen, gillen, schreeuwen, krijsen, et cetera. Geluiden die van mensen afkomstig zijn, moeten nogal eens worden weggewerkt. Het is je vast weleens opgevallen dat bij scènes in film of serie die zich in een café of in een restaurant afspelen, de centrale personages (hoofdpersonages van de scène) de enigen zijn die praten. De achtergrondacteurs playbacken. Zou iedereen hardop praten, dan versta je niks meer.

• Geluiden die van objecten afkomstig zijn.

Wat is "library" precies?

Een library is een bibliotheek waar geluidseffecten zijn opgeslagen. Deze geluiden zijn veelal gratis te beluisteren en te exporteren. Er zijn ook libraries met meer "duurdere" geluiden. Voor deze duurdere libraries moet je meestal betalen. Er zijn heel wat mogelijkheden met geluiden.

Handige sites met gratis SFX

Bij onderstaande websites kun je gratis SFX, geluidseffecten, downloaden:

99Sounds	https://99sounds.org/	Gratis
Adobe Audition Sound Effects	https://www.adobe.com/products/audition/offers/AdobeAuditionDLCSFX.html	Gratis
AudioMicro	https://nl.audiomicro.com/	440.196 sound effects, waaronder van bekende films en series als Kill Bill en Star Trek, gratis
FreeSFX	https://freesfx.co.uk/	Meer dan 500.000 sound effects, gratis.
BBC Sound Effects	https://sound-effects.bbcrewind.co.uk/	Ruim 16.000 sound effects, gratis.
Freesound	https://freesound.org/	Meer dan 400.000 sound effects, gratis.
RØDE Ambisonic Library	https://library.soundfield.com/	Gratis
SoundBible	https://soundbible.com/	Gratis
SoundGator	https://www.soundgator.com/	Gratis
Partners In Rhyme	https://www.royaltyfreemusicclips.com/	Gratis
ZapSplat	https://www.zapsplat.com/	Meer dan 99.000 gratis sound effects en muziek tracks.
SoundEffects+	https://www.soundeffectsplus.com/	Ruim 5.000 gratis sound effects.