Draaiboek maken

Ben je je aan het voorbereiden voor een evenement, een feest, een receptie of een video? Dan is een draaiboek onmisbaar.

In dit blogartikel vind je een stap voor stap hulpgids.

Heb je alleen een bewerkbaar draaiboek (Word document) nodig? Download hier gratis je eigen draaiboek template en ga direct aan de slag.

Wat is een draaiboek?

Een draaiboek is een document waarin staat welke taken er moeten worden uitgevoerd en wanneer. Dit alles ten behoeve van een activiteit, zoals het filmen van een video. Een belangrijk verschil tussen een draaiboek en veel andere geschreven communicatie documenten is natuurlijk dat een draaiboek nooit daadwerkelijk door het publiek wordt gelezen. Dat maakt het enerzijds relatief eenvoudig, want je draaiboek hoeft niet een heel breed publiek aan te spreken.

Maar het draaiboek dwingt je wel om na te denken over zo'n beetje alle details, zodat je met jouw activiteit je doel bereikt en je publiek geboeid houdt. Het maken van een draaiboek kan een flinke klus zijn en wordt zodoende nogal eens overgeslagen. En dat is zonde, want daarmee slaagt het eindproduct hoogstwaarschijnlijk ook minder goed. Met deze ultieme checklist voor een draaiboek voor zo'n beetje elk evenement, hoef jij 'm niet over te slaan. Of je nu een bedrijfsvideo gaat maken, een interview wilt filmen of een evenement of andere activiteit organiseert: met deze checklist ga je goed voorbereid van start.

Inhoudsopgave

Het titelblad

Een draaiboek kan niet zonder titelblad, anders weet je immers niet waar het over gaat. Het titelblad bestaat uit:

  • Het meest prominent de titel van het evenement of filmproject.
  • De datum, prominent en expliciet, bijvoorbeeld: "Woensdag 29 december 2021".
  • De locatie, uitgeschreven met locatienaam en adres.
  • De eindverantwoordelijken.
  • Een voettekst met daarin liefst de contactgegevens van degene die het draaiboek maakt: de naam, het telefoonnummer en het e-mailadres. Doe dit niet alleen op het titelblad, maar op elke pagina. Zo kan er altijd contact opgenomen worden bij plotselinge gebeurtenissen, vragen of onduidelijkheden.

Start met een intro en samenvatting

Het lijkt een wat triviale stap, maar toch is een goede intro en een samenvatting onontbeerlijk in een goed draaiboek. In de introductie benoem je voornamelijk de context en de aanleiding. Waarom vindt dit evenement eigenlijk plaats? Door vervolgens een samenvatting te maken kun je de kantlijnen alvast optekenen. En aan de hand van die kantlijnen kan je met de betrokkenen in gesprek: is dit wat we allemaal willen? In de samenvatting beantwoord je tevens essentiële vragen:

  • Wat is het doel van deze video/activiteit? Waarom- of waarvoor doe je het?
  • Wie is het publiek?
  • Wat is het onderwerp? Of wat is het thema?
  • Wat zijn binnen het thema of onderwerp de belangrijkste aandachtspunten?
  • Hebben we een call-to-action? Zo ja, welke?
  • Wees zo specifiek mogelijk en zorg dat je overeenstemming hebt bereikt over alle bovenstaande vragen en over de samenvatting voordat je verder gaat.

Zorg voor een duidelijke rolverdeling

Een goed draaiboek voorziet ook in een duidelijke rolverdeling. Die gaat wat verder dan alleen benoemen wie wat op het moment zelf doet. Want natuurlijk benoem je wie tijdens de activiteit welke rol heeft: de camera, de geluidsman, de lichtbediening, enzovoorts.

Rolverdeling bij video
Rolverdeling videoproductie

Maar voordat je begint zijn er ook al veel verantwoordelijkheden. Benoem dus ook wie de apparatuur meebrengt, wie de eventuele locatie verkent en boekt, wie de gasten ontvangt, wie voor eventuele consumpties zorgt en elke andere voorbereidende activiteit. Dit is niet alleen een handige checklist, maar voorkomt ook dat bepaalde verantwoordelijkheden tussen wal en schip belanden. Wees bij het benoemen van de rolverdeling zo specifiek mogelijk: wie moet waar zijn op welk moment, wat gaat diegene doen en hoe kan hij of zij bereikt worden?

Voorbeeld draaiboek - rolverdeling
Onderdeel Persoon Rol Contactgegevens Aanvang Taken
Entertainment Alex Daniels Artiest Via manager Anouk Sanders (06-12345678) of [email protected] 19.00 uur Optreden hoofdzaal
DJ Jeff Artiest 06-12345678, [email protected] 21.30 uur

Optreden hoofdzaal

Marije De Jong

Hostess 06-12345678, [email protected] 18.00 uur

Publiek ontvangen, goodiebags uitdelen bij afsluiting

Catering An Peper Barvrouw [email protected] 18.00 uur Verzorgen van bardienst gehele avond
Techniek Ernst Peters Geluids-
technicus
06-12345678, [email protected] 18.30 uur Geluidsbediening, ontvangen andere geluidstechnici

Beschrijf de locatie

Naast het adres van de locatie, is het verstandig om ook de volgende zaken expliciet te benoemen:

  • Hoe is de locatie te bereiken? Voeg eventueel een routebeschrijving toe.
  • Is er gemakkelijk te parkeren? Benoem mogelijke parkeerplekken. En wees ook hier specifiek: misschien moeten auto's met apparatuur op een andere plek parkeren dan auto's van medewerkers bijvoorbeeld.
  • Zijn er beperkingen of opvallendheden waar met betrekking tot de locatie rekening mee moet worden gehouden?

Ontwerp een storyline

Hoewel niet altijd van toepassing, helpt een storyline in het uitschrijven van een script. Een storyline doet misschien denken aan een film, maar eigenlijk is een storyline van toepassing op heel veel video's en evenementen. En de basis is eigenlijk altijd hetzelfde:

  • Een setting: eerst wordt een setting gecreëerd. Wie doen er mee, waar zijn we, waarom zijn we er?
  • Het probleem: er is- of ontstaat een probleem of uitdaging. Dit kan in een interview bijvoorbeeld een obstakel zijn die de persoon in kwestie heeft meegemaakt.
  • De oplossing: het probleem of de uitdaging wordt zo mogelijk ook weer opgelost.

Natuurlijk hoef je je niet strak aan deze opzet te houden, maar het kan houvast geven in het optekenen van de storyline. Zorg dat je de doelgroep in gedachten houdt bij het uitschrijven: zouden zij door deze storyline geboeid zijn?

Maak een script met tijdschema

Nu je de belangrijkste vragen beantwoord hebt, een samenvatting en storyline gemaakt hebt, kun je beginnen met het uitschrijven van het script of de run-of-show. Een script en een run-of-show zijn min of meer hetzelfde: een script wordt voor video's gebruikt, een run-of-show vooral voor evenementen. In beide gevallen staat er tot in detail uitgeschreven wat er van minuut tot minuut gebeurt. Dit doe je zoveel mogelijk schematisch, liefst met een tijdschema. Dat kan er bijvoorbeeld zo uitzien:

Voorbeeld tijdschema
Tijdschema Wat & waar Wie verantwoordelijk?
12.00 uur Levering Accuraat Meubilair Accuraat

12.00 - 18.00

Optioneel weekend

2 & 3 juli

Showroomvloer:

- Sales Office opruimen

- Showroom naar wens inrichten, bepaalde

rekken, tableaus etc. eruit

- Aankleding: butterflies, photowall klaarzetten,

stoelen, afzetpaaltjes, karaffen etc.

- Goodiebags inpakken

- Boodschappen (incl. sappen bij Keienbergweg

34) en dranken koud zetten

Backstage Design:

- Setjes Fashion Show klaarhangen


Salesteam

Salesteam


Salesteam, Judith, eventueel

gehele team


Angela, Ernst

Kim, Angela


Mylene, Helga, Kirsten

Het tijdschema zorgt ervoor dat iedereen precies weet wat er moet gebeuren en vormt zodoende de ruggegraat voor de uiteindelijke productie. Voor die productie kan ook nog een afzonderlijk productie script worden gemaakt, afhankelijk van de omvang van de video of het evenement. Hierin staan de eventuele achtergrondmuziek, mediabestanden en effecten in benoemd. Het productiescript is een toevoeging aan het eerder verzorgde script en zou er zo uit kunnen zien bij een Oscarwinnende commercial:

Productiescript
Audio Visueel
Start intromuziek stockmusicsample1.MP3 0:45
1. Ooit wel eens last gehad van een lekkage?

- Shot van lekkende waterleiding

Stop intromuziek stockmusicsample1.MP3 1:05

2. Dan weet u wat een uitdaging het is om de plek van de lekkage op te sporen

- Presentator draait zich om en kijkt in de camera

- Presentator glimlacht

Start achtergrondmuziek
stockmusicsample2.MP3 0:00
3. Gelukkig is er een oplossing - Beeldmerk in beeld

Draaiboek opmaken

Er is niet één goede manier om een draaiboek op te maken. Het kan op veel verschillende manieren. Waar het om gaat, is dat het voor alle betrokkenen goed leesbaar en gemakkelijk te begrijpen is. Daar kunnen verschillende manieren voor worden gebruikt:

  • Gebruik tabellen om de verschillende gelijktijdige gebeurtenissen duidelijk te onderscheiden
  • Maak veelvuldig gebruik van kleuren om verschillende onderdelen en thema's te onderscheiden
  • Gebruik eveneens schuine, dikgedrukte en onderstreepte teksten voor onderscheid
  • Zet lijstjes in, gebruik bulletpoints en checklists
  • Exporteer het draaiboek als PDF, zodat er niet door anderen ongemerkt wijzigingen doorgevoerd kunnen worden in het document

Tips bij opstellen draaiboek

Aan de hand van de bovenstaande stappen kan je een draaiboek maken waarmee je de kans op een goed eindresultaat vergroot. Toch zijn er een aantal insider-tips waarmee je een goed draaiboek nóg beter kan maken, om zo een nóg beter eindresultaat te krijgen:

Tip 1: Zorg voor een sterke start

De eerste minuten van je video of activiteit, creëren ook meteen de eerste indruk. En er is maar één kans op een eerste indruk. Zorg er tijdens het maken van je draaiboek dus voor dat je extra aandacht besteed aan de start. Hoe ga je het publiek direct boeien? Hoe ga je zorgen dat ze direct weten dat ze meer willen zien? De eerste woorden die gezegd worden en de manier waarop ze gezegd worden, zijn belangrijker dan de meeste andere woorden. Kies ze dus zorgvuldig en breng ze krachtig.

Begin met een sterke start
Opening van evenement

Tip 2: Maak een duidelijke keuze voor een onderwerp of thema

Een video of evenement waarbij het publiek niet snapt wat nu eigenlijk de bedoeling is, is bij voorbaat geen succes. Bij het maken van het draaiboek denk je veelvuldig over details na, maar zorg dat het concept daarin niet verloren gaat. Er moet een rode draad door het draaiboek heen gaan, een duidelijk onderwerp of thema. Het liefst kan je dat onderwerp in één of enkele woorden uitdrukken, zoals: "bevrijdingsdag Eindhoven", of "hoe een gootsteen repareren". Dit vormt vervolgens de basis waaromheen de storyline en het script verder wordt uitgewerkt. En bij elke stap controleer je of het totaal nog relevant is en voldoende gerelateerd aan het gekozen onderwerp.

Tip 3: Maak het menselijk en begrijpelijk

Een draaiboek wordt alleen door betrokkenen gelezen en niet door een breed publiek. Zorg er daarom voor dat je vooral schrijft zoals je praat. Dat maakt het voor betrokkenen makkelijk om te verteren en brengt het dichtbij wat er ook daadwerkelijk moet gebeuren. Het is bijvoorbeeld niet ongewoon dat in filmscripts de fonetische namen van personages worden gebruikt, zodat het voor acteurs makkelijker is om de juiste uitspraak aan te houden.

Daarnaast maak je veel gebruik van bullet points, lijstjes, tabellen en kleuren die de leesbaarheid ten goede komen. Schroom ook niet om beeldmateriaal in je draaiboek op te nemen. Wil je een bepaalde setting omschrijven: leen een ondersteunend beeld dat je vindt op het internet om het beter te kunnen duiden.

Tip 4: wees zo specifiek mogelijk

Als je normaal niet zo pietluttig bent, dan is het tijdens het maken van een draaiboek misschien nodig om toch even die pietluttige pet op te zetten: the devil is in the details. En dat is zeker waar als het om een draaiboek gaat. Probeer zo volledig mogelijk te zijn en neem zoveel mogelijk details op. Maakt de kleur van iemands kleding uit? Benoem het. Mogen er geen kerkklokken op de achtergrond te horen zijn? Benoem het. En wees specifiek: benoem bij al die details niet alleen wat er moet gebeuren, maar ook wie ervoor verantwoordelijk is. De tijd die je steekt in het benoemen van al deze details, win je terug tijdens het maken van de video of het evenement.

Leer, probeer, optimaliseer en doe het nog een keer

Het slechte nieuws: je bent nooit in één keer klaar. Het goede nieuws: als je de bovenstaande stappen en tips hebt gevolgd, wordt deze laatste stap veel gemakkelijker. Wanneer je namelijk de eerste versie van je draaiboek af hebt, is het tijd om te gaan verfijnen. Lees het hardop voor, liefst met elkaar, en benoem de bevindingen. Is iedereen in één keer tevreden? Gefeliciteerd, dan heb je bereikt wat niet veel anderen lukken. Meestal zal je namelijk een flinke serie aanpassingen doen op je draaiboek, naarmate je het vaker leest en met elkaar uitprobeert. En dat is niet erg. Het proces van proberen en optimaliseren maakt het draaiboek uiteindelijk steeds beter, tot je een versie hebt die precies omschrijft wat je wil. En dan is het tijd om het draaiboek in de praktijk te brengen.

Draaiboek template downloaden

Download hier je gratis draaiboek template als word document en ga meteen aan de slag met je draaiboek:

Download draaiboek template->

Over de auteur

Videomarketing blog auteur
Niels de Groot - Pro Motion Film

Niels de Groot is met meer dan 12 jaar ervaring en 1400+ bedrijfsvideo's op zijn naam een ervaren specialist op het gebied van videoproductie en videomarketing. Met zijn videoproductiebedrijf Pro Motion Film - een netwerk van bevlogen video professionals - helpt hij MKB-bedrijven en organisaties hun doelgroep te bereiken, informeren en overtuigen met videocontent.

Connect met Niels op LinkedIn ->

✅ 12+ jaar ervaring

1400+ video's geproduceerd

250+ opdrachtgevers

Neem contact op voor een vrijblijvende kennismaking

De videogroeiformule

Ontdek in deze whitepaper de 10 stappen naar succesvolle videocampagnes