Hand held filmen of met gimbal?

Als cameraman ben ik een groot fan van hand held filmen. In het Nederlands noemen we dat gewoon "filmen vanuit de hand". De eerste 10 jaar van mijn werk als cameraman gebruikte ik nooit een gimbal of ander type stabilizer. Behalve statieven dan.

Inmiddels gebruik ik wel een gimbal, een Zhiyun Crane 3S Pro. Deze combineer ik met onze Sony FS7 en Sony FX9 camera's. Mijn mening over gimbals is iets milder geworden dankzij mijn veel jongere collega die met gimbals is opgegroeid.

Maar ik blijf er bij dat er niets gaat boven hand held filmen. Dit is waarom.

Waarom kiezen voor hand held filmen?

1. Flexibel en snel

Allereerst ben je simpelweg het meest flexibel met een camera die je vanuit de hand kunt bedienen. Denk aan filmen met je smartphone of met een professionele camera.

Je hoeft niet met zware gimbal te zeulen. Je hebt alleen je camera bij je. Zo kun je veel sneller verplaatsen en schakelen en heb je shots die je misschien met een gimbal gemist zou hebben. Je bent niet bezig met eindeloze opbouw, maar kunt meteen bezig zijn met waar het om draait: het filmen zelf.

2. Gedoe met stabilizen

Met een gimbal moet je camera perfect in balans zijn, anders werkt het niet. Zelfs het veranderen van de brandpuntafstand van je zoomlens, kan er al voor zorgen dat je camera uit balans raakt. Je kunt dus niet snel van brandpuntafstand veranderen en beperkt jezelf daarmee als videograaf. Gaat je gimbal opeens raar doen en moet je deze opnieuw stabilizen? Het komt mij regelmatig voor tijdens shoots. In de tijd dat ik dan zit te klooien met de gimbal, had ik vanuit de hand al weer een mooie scene kunnen filmen.

3. Pure film

Een gimbal is niets meer dan een hulpmiddel om je opnames zo strak mogelijk te maken. Ik vind over-de-top strakke shots overrated. Hoe mooi het er ook uit kan zien.

Hiermee bedoel ik niet dat ik een fan ben van ongecontroleerd en onrustig camerawerk. Zeker niet. Maar met stabilisatie wordt het allemaal wat saai en veilig. Iedereen kan wel een mooi shot maken als ze weten hoe een gimbal werkt. De techniek gaat het werk voor je doen.

Vanuit de hand filmen komt het meest in de buurt van echt pure filmopnames, waarbij er niets tussen de filmer en camera in zit.

4. Meer gevoel en creativiteit

Met stabilizors zoals een gimbal cijfer je jouw creatieve blik in zekere mate weg. Je bent bezig met een apparaat of statief en niet bezig met om je heen kijken. Ik vind dat je met een gimbal minder creatief wordt als filmmaker.

Het rijmt met de vorige punten, maar je laat de techniek het overnemen van jouw eigen stijl als filmmaker. Vanuit de hand filmen is ambachtelijk. Vergelijk het met een schilder die met z'n penseel over het doek gaat.

Iedere verfstreek heeft een bepaalde beweging en een bepaald effect. Met hand-held filmen kun je veel meer gevoel in je shots kwijt dan met een stabilizer.

Tot zover mijn pleidooi voor filmen vanuit de hand. Zoals ik al aangaf ben ik wel tot een bepaalde mate fan geworden van gimbals.

Waarom kiezen voor filmen met gimbal?

1. Tracking shots zijn veel beter

Een ding waar ik altijd tegenaanloop bij het filmen vanuit de hand: het maken van gecontroleerde, strakke tracking shots. Zelfs met een groothoeklens, zie je ongecontroleerde bewegingen als je iemand volgt met de camera in je hand.

2. Laten zien van ruimtes

Ook algemene impressie shots van een ruimte zijn veel mooier met een gimbal. Met een gimbal vlieg je een ruimte door. Het gaat voor mij dan vooral om establishing shots dat je een ruimte binnenkomt.

Meer gedetailleerde opnames en close-ups van mensen kunnen prima vanuit de hand.

3. Fly over shots

Wil je een beetje production value toevoegen aan je film of video, dan is filmen met een gimbal toch zeker interessant. Zo hebben we in deze aftermovie een combinatie gebruikt van gimbal en hand-held opnames:

Met de gimbal hebben we bijvoorbeeld de shots gedraaid waarbij de camera over het publiek beweegt. Dat voelt alsof het met een crane is gefilmd en maakt het wel heel gaaf om naar te kijken.

Conclusie - Kies voor handheld met een vleugje gimbal

Ik ben steeds meer gaan inzien dat je voor bepaalde shots eigenlijk echt een gimbal nodig hebt en niet met je tijd meegaat als je uit koppigheid of gemak alles vanuit de hand wil filmen.

Wel wil ik mij uitspreken tegen de valkuil waar veel jonge generatie videomakers in trappen om letterlijk alles met een gimbal te filmen. Dat is overkill en je wordt er lui van.

Een hybride vorm is daarom top. Voor je kijker is het interessant om naar afwisselend type shots te kijken en het geeft jou als videomaker de optie om voor iedere situatie te kijken wat het mooiste resultaat oplevert.

Bekijk ook onze behind the scenes film om meer te leren over onze stijl van filmen: