Wat is picturesque?

Vaak is de term picturesque van toepassing op een vergezicht zoals het beeld van een natuurlijk landschap. Maar het kan ook gaan om het portret van een persoon, zo uitgelicht alsof het een schilderij is van Rembrandt. Of een picturesque tafel met voorwerpen, op zo'n manier gepositioneerd, dat het er uit ziet als een schilderachtig stilleven.

Achtergrond van de term picturesque

In de late achttiende eeuw heeft de landschapsschilderkunst in grote mate ons beeld van de natuur beïnvloed. De schilderachtige compositie van het natuurlijk landschap heeft geleid tot het ontstaan van de term picturesque. De picturesque werd door William Gilpin (1724-1804) geïntroduceerd als een nieuw model voor de esthetische waardering van het natuurlijke landschap.

In de landschapsschilderkunst spreekt men over picturesque wanneer er een beeldcompositie van de natuur kan worden gemaakt die zowel harmonisch als subliem is.

William Gilpin probeert de term picturesque te definiëren door eerst uit te gaan van een zacht, harmonisch landschap en hier sublieme waarden aan toe te voegen. Hij stelt de vraag waarom een elegant beeld van een tuin geen interessant figuur maakt om te schilderen.

Volgens Gilpin is de vorm van de tuin aangenaam, en de combinatie van natuurlijke elementen harmonieus. Maar de smoothness van het geheel 'offends the picture'. Er moeten ruwe, sublieme elementen aan het beeld worden toegevoegd. Het ruwe aspect is volgens Gilpin van belang omdat deze zorgt voor variëteit, contrast, licht, schaduw en kleur

Film veranderde het beeld van de picturesque

De komst van film in 1895 droeg bij aan weer een nieuw beeld van de natuur. Door het gebruik van unieke cinematografische stijlmiddelen, ontwikkelde zich daardoor al vroeg in de filmgeschiedenis een nieuw beeld van het natuurlijke landschap.

Sublieme en harmonische waarden worden nog intenser gemaakt door deze stijlmiddelen. Zo maakt beweging de vorm van natuurlijke objecten harmonischer en vergroot deze de grenzeloosheid van het natuurlijke landschap. De traditionele picturesque wordt daardoor intenser in film.

De vroege betekenis van de picturesque had vooral met het beeld te maken, aangezien schilderkunst alleen is gebaseerd op één stilstaand beeld.

Bij een picturesque beeld in de context van film en video moet er echter ook worden gekeken naar de esthetische waarde die cinematografische stijlmiddelen zoals montage en geluid toevoegen aan het beeld.

Ook beweging, montage en geluid maken een beeld picturesque

Beweging en montage verhogen de esthetische waarde van het natuurlijke landschap bijvoorbeeld doordat zij de sublieme aspecten van de natuur nog beter kunnen accentueren dan de landschapscompositie uit de landschapsschilderkunst.

Beweging creëert een verrassingseffect: het natuurlijke landschap wordt bijvoorbeeld nog groter gemaakt via camerabewegingen. Ook voegen beweging, montage en muziek op verschillende manieren een extra harmonische waarde toe aan het landschap. Bijvoorbeeld door een subtiele camerabeweging of het gebruik van rustgevende muziek.

Meer videoproductie begrippen