Wat is shutter speed (sluitertijd)?

Hoe korter de shutter speed is, hoe scherper een bewegend beeld vastgelegd kan worden. Ondanks dat iedere fotograaf gebruikmaakt van shutter speed, is het vooral een belangrijk aspect bij sportfotografie.

Hoe werkt shutter speed precies?

Shutter speed is een belangrijke instelling voor fotografie. Een fotograaf maakt tijdens het maken van een foto altijd gebruik van shutter speed, ISO en diafragma. Iedere instelling speelt zijn eigen rol in het eindresultaat van de foto. Shutter speed is voornamelijk verantwoordelijk voor het vastleggen van beelden in beweging.

Stel jij wilt een foto maken van de straat op vakantie, maar de regen valt met bakken uit de lucht. Vaak is het eindresultaat een foto met veel ruis, aangezien de regendruppels te snel bewegen voor de foto. Door de shutter speed aan te passen op jouw camera kan je dit voorkomen. Hoe korter de shutter speed, hoe makkelijker een bewegend beeld bevroren wordt. Een korte shutter speed zorgt in het geval van de regen dat het geen ruis meer veroorzaakt.

Het instellen van de shutter speed

Hoe weet je precies welke shutter speed je nodig hebt voor de foto? Dit is iets wat een fotograaf met tijd en ervaring leert. Zoals we al aangeven staat het altijd vast dat een korte shutter speed zorgt voor scherper beeld wanneer je beweging fotografeert.

Voor beginnende fotografen is het altijd aan te raden om eerst in automatische modus te fotograferen en vervolgens te kijken op welke shutter speed een foto genomen is. Probeer daarna op de handmatige stand verschillende shutter speeds. Je kan de verschillen vervolgens met elkaar vergelijken. Zo leer je direct wat de gevolgen van iedere shutter speed zijn. Een shutter speed wordt normaal uitgedrukt in een breuk van één seconde, zoals 1/6000.

De mechanische sluiter

Iedere camera is anders en dat betekent ook dat er verschillende soorten sluitertechnieken op een camera kunnen zitten. De twee meest voorkomende zijn de mechanische sluiter en de elektronische sluiter. De mechanische sluiter is een sluiter die simpelweg bestaat uit twee luikjes die open en dicht gaan. Wanneer je de foto maakt gaan deze luikjes op jouw gewenste shutter speed open. Dit is een erg betrouwbare shutter techniek en is ideaal voor wanneer je scenario's fotografeert waar er geen of weinig natuurlijk licht is.

De mechanische sluiter heeft ook het unieke aspect dat geen maximale sluitertijd heeft. In geval van de elektronische sluiter, die we in de volgende alinea bespreken, is er bijvoorbeeld maar een maximum van een halve seconde. Een mechanische sluiter geeft je dus meer mogelijkheden voor wanneer je gebruik wilt maken van lange sluitertijden.

De elektronische sluiter

Als de mechanische sluiter zo uitstekend werkt? Waarom bestaat er dan nog een elektronische sluiter? De elektronische sluiter heeft ook zijn eigen unieke voordelen. De elektronische sluiter maakt gebruik van een sensor die lijn voor lijn scant wanneer jij een foto maakt. Het voordeel hiervan is dat er een snellere sluitertijd mogelijk is dan bij een mechanische sluiter, wat bijvoorbeeld ideaal is voor sportfotografie.

Tijdens het fotograferen maakt een elektronische sluiter geen hard geluid. Het fotograferen van een akoestisch optreden of een meditatie workshop zorgt met een elektronische sluiter dus niet voor extra shutter speed geluid. Een laatste belangrijke voordeel om te benoemen, is dat een elektronische shutter speed niet last heeft van vertraging. Het moment dat jij klikt is dus ook exact het moment dat je terugziet op de foto.

Sluitertijd bij videoproductie

Bij videoproductie speelt sluitertijd ook een cruciale rol, hoewel het principe enigszins verschilt van fotografie. In de context van video is sluitertijd de tijdsduur waarin elk afzonderlijk videoframe wordt vastgelegd. Het directe effect hiervan is zichtbaar in de bewegingsonscherpte van het vastgelegde beeld.

Bij een langzame sluitertijd zal een grotere bewegingsonscherpte optreden, waardoor een soort 'smeereffect' ontstaat dat beweging kan benadrukken. Daarentegen zal een snelle sluitertijd beweging bevriezen, resulterend in een scherper beeld met minder onscherpte.

Verschil tussen sluitertijd bij videografie en fotografie

Het grote verschil tussen sluitertijd in videografie en fotografie is gerelateerd aan de framerate van de video. Bij video wordt een reeks beelden snel achter elkaar vastgelegd, wat leidt tot een vloeiende beweging in de uiteindelijke clip. Om deze reden wordt vaak de regel van de 'dubbele sluitertijd' aangehouden, waarbij de sluitertijd (uitgedrukt in seconden) ongeveer het dubbele is van de omgekeerde waarde van de framerate (uitgedrukt in frames per seconde).

Bijvoorbeeld, bij het opnemen van een video met 24 frames per seconde, zou je idealiter een sluitertijd van 1/48 seconde gebruiken, om zo een natuurlijke bewegingsweergave te behouden.

Dit onderscheid is essentieel omdat, in tegenstelling tot een enkele foto waar de sluitertijd de belichting en de vastlegging van beweging beïnvloedt, het bij video consequenties heeft voor de continue stroom van opeenvolgende beelden en de perceptie van beweging van de kijker. Het niet correct afstemmen van de sluitertijd op de framerate kan resulteren in video's die onnatuurlijk schokkerig of ongewoon wazig lijken.